In de huiswerktips heb ik al eerder aangegeven dat het belangrijk is dat je actief aan de slag gaat met leerwerk en dat een goede voorbereiding heel belangrijk is, dat begint al in de klas door het maximale uit de lessen te halen. Dit doe je door actief op te letten en mee te doen in de klas, aantekeningen te maken en huiswerk te maken. In deze huiswerktip ga ik je laten zien hoe je het beste een samenvatting kunt maken van de leerstof ter voorbereiding op een toets.

Wanneer een samenvatting maken?
Toetsen gaan vaak over grotere stukken stof en over langere teksten. Voor vakken waar voor toetsen vooral teksten moeten worden geleerd is het maken van een samenvatting een handige leerstrategie. Vakken zoals; geschiedenis, aardrijkskunde of leerstof waarbij het om begrijpen van de tekst of een verhaal gaat, lenen zich goed voor het maken van een samenvatting.

Belangrijk: plan de te leren leerstof in op een weekplanner. Bekijk de hoeveelheid stof en bepaal hoeveel leermomenten je nodig hebt om je goed voor te bereiden op de toets. Begin een week van te voren te plannen en te leren en verdeel de stof over verschillende leermomenten en dagen.

Hoofd- en bijzaken scheiden
Het maken van een samenvatting is best lastig, het is dan ook niet de bedoeling dat je stukken tekst letterlijk overschrijft. Lees de tekst eerst zorgvuldig en aandachtig door (gebruik hierbij de uitleg en je aantekeningen uit de les).

Samenvatting maken
Zoals al aangegeven is het voor het maken van een samenvatting belangrijk dat er onderscheid gemaakt wordt tussen hoofd- en bijzaken. Bij toetsen worden twee soorten vragen gesteld en als je bij het maken van je samenvatting hier rekening mee houdt, dan heb je een goede samenvatting en kun je een goed cijfer halen.

Kennisvragen
Deze vragen zijn meestal letterlijk in de tekst te vinden en je kunt deze vragen beantwoorden als je de stof via ‘instampen’ hebt geleerd. De vragen gaan vooral over feiten, definities, formules, jaargetallen of geleerde woordjes bij talen. Leer je enkel op deze manier dan zal het heel moeilijk worden om een voldoende te halen.

Toepassings- en inzichtvragen
Om deze vragen te kunnen beantwoorden moet je de stof ook begrijpen (inzicht) en kunnen toepassen. Deze vragen gaan bijvoorbeeld over het bedenken van oplossingen, het kunnen toepassen van een formule maar ook het geven van een eigen mening of het kunnen aangeven van overeenkomsten en verschillen. Een goede samenvatting bevat dus kennis (feiten) maar ook voorbeelden van toepassing en inzicht.

Afhankelijk van het schoolniveau wat je doet is het percentage kennisvragen verschillend. In het vmbo is dat ongeveer 50% kennisvragen en 50% toepassings- en inzichtvragen. Op havo-niveau is dat meestal 40% kennisvragen en 60% toepassings- en inzichtvragen en op vwo-niveau respectievelijk 30% en 70%

Hoe ga je te werk?
Begin met de tekst is stukken te verdelen, vaak is dat al gedaan in de tekst in je boek door subkopjes met een titel. Gebruik de titel als ‘kapstokje’ en maak per kopje een samenvatting.

Handig is ook om dit op losse kaartjes of stroken papier te doen. Op de ene kant schrijf je de titel/onderwerp en op de achterkant schrijf je kernzinnen en feiten/formules/voorbeelden. De zelfstandige naamwoorden in een tekst zijn het belangrijkste en deze zal je het meeste gebruiken in je samenvatting. Belangrijk is dat je de betekenis van woorden weet, dus begrijp je de betekenis van woorden niet, zoek ze op in een woordenboek!

Werk je met digitale teksten dan kun je ook met markeerstift zinnen en woorden markeren of je kunt met een papieren kopie werken.

Het maken van een samenvatting is slechts een onderdeel van het leerproces. De stof meerdere malen lezen en doe dat vooral hardop dat helpt echt! Laat je ook overhoren, als je de stof aan een ander kunt uitleggen dan heb je het goed geleerd en begrepen.

Lees ook de andere huiswerktips op de blog zodat je leert verschillende leerstrategieën in te zetten. Kom je er ondanks de tips niet uit of wil je liever individuele hulp met je school- en huiswerk dan kan je altijd contact met mij opnemen.

Bij de talen Engels, Frans en Duits (Grieks en Latijn) krijg je als huiswerk woordjes en soms ook hele zinnen om te leren. Hoe meer woordjes je kent hoe beter je talen gaan, het is belangrijk dat je een grote woordenschat opbouwt.  Woordjes leren is best saai en daarom is het slim om af te wisselen en zo ontdek je ook wat jouw beste manier is.

Het leren van woordjes kan best moeilijk zijn. Je korte termijngeheugen is niet zo best, komt vaak voor bij dyslexie. Je kunt de dingen niet meteen onthouden en je hebt veel herhaling nodig. Ook kan het zijn dat je je slecht kunt concentreren of je vergeet het geleerde weer snel. Er zijn verschillende manieren om woordjes te leren en herhaling is belangrijk. Als je woordjes moet leren, plan dan meerdere leerblokjes in én over meer dagen. Verdeel het aantal woorden in delen. Heb je bijvoorbeeld 40 woorden te leren dan maak je er 2 lijsten van 20 woorden van.

Woordjes leren met kaartjes
Maak kaartjes van stevig papier (tip: neem een navulling voor een memoblok en knip de blaadjes doormidden, je hebt dan een mooi formaat kaartjes). Schrijf  op de ene kant het vreemde woord, op de andere kant de Nederlandse betekenis. Spreek de woorden tijdens het opschrijven hardop uit en doe dit ook als je de woordjes leert! Klinkt misschien raar maar door hardop te praten tijdens het leren wordt het beter in je geheugen opgeslagen.

Bepaal het aantal woorden dat je per keer wilt gaan leren. Neem een stapeltje voor je en lees het vreemde woord en bedenk/leer de betekenis. Draai het kaartje  om en controleer of je het goed hebt. Herhaal dit een keer. Leg vervolgens de stapel met de Nederlandse  betekenis voor je en leer de woorden op dezelfde manier als met de vreemde woorden.

De volgende keer dat je gaat oefenen neem je de stapel voor je en als je het woord vlot kan benoemen, leg je het kaartje op een rechter stapeltje. Ken je het woord nog niet goed, dan leg je het op een linker stapeltje. Dit stapeltje herhaal je net zo lang tot alle kaartjes op de rechter stapel liggen.

Woordjes leren met beweging
Maak kaartjes zoals beschreven bij woordjes leren met kaartjes. De kaartjes liggen op tafel. Pak een kaartje en lees het vreemde woord en de betekenis hardop voor. Loop door je kamer (heb je een kleine kamer, kun je het ook in de huiskamer doen) en blijf dit uitspreken herhalen. Leg het kaartje ergens neer en loop terug naar je tafel of bureau. Pak het volgende kaartje en doe hetzelfde, leg het kaartje weer ergens neer in de kamer en doe dit met alle kaartjes die je deze keer wilt leren.

Ga nu de kamer door en blijf bij een kaartje staan, pak het op en lees het hardop voor en loop terug naar je tafel waar je het kaartje weer neerlegt. Doe dit met alle kaartjes, haal ze allemaal terug. Wacht 20 minuten (ga bijvoorbeeld iets van maakwerk doen). Controleer welke woorden je nu goed kent en leg die apart. Met de overgebleven kaartjes herhaal je het looprondje. Wacht weer 20 minuten (goed moment om even pauze te nemen!) en pak de kaartjes en controleer welke woorden er nu goed inzitten. Heb je dan nog kaartjes over, loop het rondje nogmaals.

Weetje: wanneer je beweegt gaat er meer zuurstof en bloed naar je hersenen, het leren gaat makkelijker én de informatie wordt beter opgeslagen in  je geheugen. Op school wordt voornamelijk je linker hersenhelft gebruikt bij rekenen, taal en logisch redeneren. Door actief te zijn met je lijf wordt je rechter hersenhelft gestimuleerd en hierdoor gaan je beide hersenhelften beter samenwerken!

Woordjes leren met Wrts
Wrts is een gratis online overhoorprogramma. Je kunt zelf je eigen woordenlijsten invoeren maar er staan ook al lijsten in die je kunt downloaden. Als je de lijsten hebt ingevoerd kan je jezelf op 8 verschillende manieren laten overhoren. Ook handig is dat je de woorden kan laten uitspreken. Wrts onthoudt elke gemaakte fout en vraagt deze dan opnieuw zodat je oefent net zolang tot het goed gaat. Aan het eind krijg je een beoordelingscijfer te zien. www.wrts.nl

Probeer ze allemaal een keer uit en ontdek wat jouw beste manier is maar wissel ook af, dan is het minder saai en je onthoudt het beter. Je kunt je natuurlijk ook nog altijd laten overhoren door je ouders en als die geen tijd hebben kun je ook nog  met een klasgenoot samen oefenen en elkaar overhoren.

Op mijn blog schrijf ik regelmatig over hoe je het beste kunt leren via de huiswerktips. Er volgen er nog meer dus houd de blog in de gaten.

De meeste leerstof die je in de repetitieweek krijgt heb je al eens gehad als (schriftelijke) overhoringen. Hoeveel tijd je nu aan de stof moet besteden hangt ook af van hoe je eerder de stof geleerd hebt. In drie stappen ga ik je laten zien hoe je zonder al teveel stress en zo efficiënt mogelijk in niet al te veel tijd je goed kunt voorbereiden op de (laatste) repetitieweek. Ook krijg je nog handige tips voor een betere concentratie en motivatie.

Maak een planning
Een goede huiswerkplanning is best lastig en meestal niet de meest favoriete bezigheid van pubers maar het levert je uiteindelijk veel op. Je leert prioriteiten te stellen en het geeft overzicht waardoor je minder stress ervaart. Het is een goede gewoonte om iedere week voor je huiswerk een planning te maken. Bij een planning is het belangrijk dat je kan inschatten hoeveel tijd je nodig hebt voor de opdrachten, zodat je ook in de toekomst weet hoeveel tijd bepaalde taken en opdrachten in beslag nemen.
Wissel maak-en leerwerk af, in de repetitieweek is dat wat lastiger want dan zal het hoofdzakelijk leerwerk zijn. Het is wel verstandig om niet verschillende talen na elkaar te leren maar wissel het af met bijvoorbeeld zaakvakken zoals geschiedenis en aardrijkskunde. Ik heb een voorbeeld van een planner toegevoegd, deze is afkomstig van de website: www.lereniseenmakkie.nl. Op internet kun je op verschillende sites voorbeelden vinden van een planner, ook digitaal.

Goede voorbereiding geeft goede score!
Leerwerk is een belangrijk onderdeel van het huiswerk en het is het onderdeel waar je cijfers voor krijgt die bepalend zijn voor overgang naar het volgende leerjaar. Hoeveel tijd je nodig hebt om je voor te bereiden op de repetitieweek hangt dan ook heel erg af van hoe je al eerder met de leerstof bent omgegaan.
Dat begint al met hoe goed je oplet bij de uitleg en instructie van de leraar, het maken van goede aantekeningen en hoe je vervolgens de leerstof leert. De leerstof alleen meerdere malen lezen is niet zo zinvol. Het is belangrijk dat je op verschillende manieren, actief met de leerstof omgaat zodat het beter in je lange termijn geheugen wordt opgeslagen. Je bent goed bezig als je bijvoorbeeld samenvattingen, mindmaps en schema’s maakt. Je slaat de stof dan beter op waardoor je voor een repetitieweek niet al te veel tijd kwijt bent met leren. Je kunt dan voor de meeste stof volstaan met het doornemen van je samenvatting of mindmap. Heb je het idee dat je van onderdelen te weinig weet, dan kun je alsnog de stof uit je leerboek bestuderen.

Overhoren
Een goede manier om te weten of je de leerstof goed beheerst en begrijpt, is overhoren. Laat je niet meteen overhoren als je geleerd hebt maar wacht een paar uur en doe in die tijd iets anders. Je kunt er ook een nachtje over slapen, dit werkt echt want terwijl je slaapt en uitrust verwerken je hersenen alles wat je op een dag leert en doet. Je ouders vragen je te overhoren is natuurlijk altijd goed maar lukt dat niet dan kun je ook je broertje of zusje uitleggen en vertellen wat je geleerd hebt. Als je iets aan iemand kunt uitleggen, dan heb je de stof meestal goed geleerd en begrepen.

Tips voor concentratie en motivatie
Zin maken en aandacht bij de lesstof houden is best lastig maar als je je aan het stappenplan houdt en de volgende tips volgt gaat het vast lukken!

Plan ook regelmatig pauzes in en beweeg dan wat, ga naar buiten en neem ook tijd voor sportactiviteiten.

Ga niet leren met een lege maag maar ook niet meteen na het eten. Eet gezonde dingen zoals fruit, noten of een stukje chocola.

Plan blokken van 30 minuten in en leer niet te lang door in de avond. Dus ook niet tot je naar bed gaat en op schermpjes want van dat blauwe licht kun je moeilijk in slaap komen.

Succes! En mocht je toch nog ergens hulp bij nodig hebben, kunnen jij of je ouders contact opnemen via de mail of telefoon. Lees ook het interview op de blog met Jochem over zijn ervaringen in de brugklas.

Jochem (13 jaar, brugklas gymnasium) vertelt over zijn ervaringen als brugklasser. Hoe kijkt hij terug op zijn eerste jaar en heeft hij tips en advies voor toekomstige brugklassers?

Hoe heb je je voorbereid op de brugklas?
We kregen de boeken opgestuurd en die hebben we in de laatste week van de zomervakantie gekaft. (tip: koop flexibel kaftpapier met elastiek, dat zag ik bij klasgenoten, dat gaat een stuk makkelijker dan met gewoon kaftpapier). Echt voorbereid heb ik me niet. Op andere scholen moeten ze soms van te voren boeken lezen. Ik heb met mezelf afgesproken dat als ik na school thuiskom eerst iets eten en drinken, even chillen en daarna huiswerk gaan maken.

Waren er zaken waar je onzeker over was of tegenop zag?
Huiswerk; weinig vrije tijd na school. Zoveel dat als je vrije tijd hebt bijna niet weet wat je dan met die vrije tijd moet doen. Soms geven ze heel veel huiswerk tegelijk, ze zouden dan met elkaar moeten overleggen over de hoeveelheid. In het begin was het wel meer dan nu aan het eind van het schooljaar. Vrienden maken zag ik wel tegenop. Het is moeilijk om zo maar naar iemand toe te stappen en hallo te zeggen. En waarom dat moeilijk is weet ik eigenlijk niet precies. Het is wel lastig om te bedenken waar je over gaat praten met iemand. Ik vraag dan maar waarom ze voor deze school gekozen hebben. Ga gewoon met iemand praten die je aardig lijkt en praat met iedereen.

Hoe belangrijk zijn klasgenoten en vrienden voor je op school?
We gaan meestal in groepjes met elkaar om. Er zijn niet echt heel verschillende groepen, die gaan ook wel weer met elkaar om maar de jongens meestal wel apart van de meisjes. Wat de meisjes doen in de pauzes weet ik eigenlijk niet. Over schoolwerk praten doen we niet echt. We praten wel over heftig nieuws, bijvoorbeeld als er aanslagen zijn geweest. We plagen elkaar, grapjes maken met elkaar en over elkaar en heel veel verschillende soorten moppen tappen.

Huiswerk, had je idee wat er van je verwacht werd en hoe je het beste kunt leren en huiswerk maken?
Op de basisschool vond ik leren een makkie maar in de brugklas is het echt niet zo als op de basisschool. De leerstof moet je echt begrijpen en inzicht hebben. In het begin las ik de leerstof gewoon een paar keer door en dacht dat dat wel genoeg was. Bij de eerste toetsperiode had ik daardoor een paar onvoldoendes. Daar schrok ik wel van en begreep dat ik het anders moest gaan doen. Aantekeningen in de les zijn belangrijk. Bij het maken van huiswerk oefen je ook al voor de schriftelijke overhoring. Als je merkt dat je in het ene vak beter bent dan in het andere, dan kun je beter al meer dagen van te voren beginnen en meer leermomenten inplannen. Ik ben nooit goed geweest in tijd maar het is wel belangrijk om prioriteiten te stellen; dingen die lang duren niet eerst doen maar de dingen die kort duren.

Word je daar op school door de docenten goed mee geholpen?
We hebben op school wel een thema gehad over hoe je hersenen werken met leren en zo. Ook wel over verschillende manieren van leren. Met een repetitieweek moeten we een planning invullen en moet je aangeven wanneer je wat gaat doen en hoeveel tijd je daaraan gaat besteden. Als er in de les iets wordt uitgelegd luister ik eerst en als ik iets niet begrijp vraag ik wel om nadere uitleg. Een goede leraar is belangrijk. Ik vind een leraar goed als die enthousiast vertelt, goed uitlegt en ook vertelt waarom je iets moet leren. En die je altijd vragen mag stellen.

Hoe kunnen je ouders je het beste helpen met huiswerk?
Probeer het eerst zelf. Ik vind dat ze zich niet moeten bemoeien met hoe je het moet doen maar ik ben wel eigenwijs en wil het graag zelf doen en dan ook op mijn manier. Ze kunnen wel helpen met overhoren door vragen te stellen over de tekst, dan weet je of je de stof begrijpt. Er over vertellen is ook een goede methode. Soms zeg ik dat het niet nodig is om te overhoren, omdat ik er dan geen zin in heb. Maar dan is het wel goed dat ze het toch doen. Overhoren is wel de beste manier om te weten of je het wel weet. Op de basisschool wordt dat niet geleerd, hoe je het beste kunt leren. Het zou wel handig zijn want dan weet je al een beetje hoe je dat kan doen en dan heb je geen onvoldoendes die je weer moet ophalen. In de derde en vierde periode is inhalen erg lastig.

Het schooljaar is nu bijna voorbij, wat viel er tegen en wat viel er mee?
Huiswerk viel toch wel mee maar dan meer de hoeveelheid. Ik besteed er ongeveer twee uur per dag aan en dat is te doen. En ook het maken van vrienden; je moet gewoon een beetje lef hebben en dan lukt het wel. Wat tegen viel dat heb ik al aangegeven, dat is hoe je het beste kunt leren.

Heb je nog een goede tip of advies voor kinderen die volgend schooljaar naar de brugklas gaan?
Bedenk goed welke school je wilt, sfeer is heel belangrijk, kijk naar alle lokalen ook waar je geen les hebt. Leuke lokalen laten ze zien andere niet, je zit er de hele dag, dus vraag je af: vind ik dat leuk zo’n lokaal of is het saai? Hard werken en goede inzet dan gaat het goed. Goed cijfer geeft een goed gevoel. Doe niet mee aan dingen die je niet leuk vindt om erbij te willen horen. Probeer zoveel mogelijk jezelf te zijn.

Er gebeurt heel veel in je brein, het is een soort fabriekje. We weten steeds beter hoe het brein werkt. Dat komt omdat onderzoekers met speciale apparaten een soort foto kunnen maken van wat er allemaal in je brein gebeurt. Terwijl je aan iets denkt of iets doet kun je op een scan zien welk deel van je hersenen actief is en hoe er samengewerkt wordt door verschillende delen van je brein. Je kunt zelfs zien of je ergens veel voor geoefend hebt. De weggetjes en gebiedjes die je gebruikt om bijvoorbeeld goed te kunnen voetballen of vioolspelen zijn dan beter ontwikkeld.

Je kunt je brein trainen
Als je nog niet volwassen bent dan is je brein nog niet af, dat is pas rond je 25^e jaar. Er gebeurt dus nog heel veel in je brein als je veel nieuwe dingen leert, en dat doe je meestal in de puberteit. Het is dus niet zo dat het vaststaat hoe slim je bent en of je wel of niet ergens goed in bent. Je denkt misschien dat je niet goed in rekenen bent of juist in taal. Eigenlijk klopt dat niet, je kunt je brein trainen om slimmer te worden of ergens heel goed in te worden.

Er zitten wel ongeveer 100 miljard hersencellen in je brein! Je kunt een hersencel vergelijken met een boom met takken. Die takken ontvangen informatie en de stam geeft informatie door aan andere cellen en zo krijg je een heel netwerk van ‘pratende’ en communicerende hersencellen. Als er contact wordt gemaakt tussen cellen wordt er een beetje elektriciteit doorgegeven.

Wat gebeurt er met je hersencellen wanneer je iets nieuws probeert te leren?
Hersencellen die niet eerder contact met elkaar hebben gemaakt gaan dat doen en er worden nieuwe verbindingen gemaakt. Het contact is eerst nog zwak maar als die cellen steeds weer contact met elkaar maken dan veranderen die cellen. Wanneer je steeds hetzelfde oefent dan krijgen die takken meer uitlopers en de stam krijgt meer wortels. De hersencellen gaan steeds beter en makkelijker met elkaar praten en die cellen worden dus steeds sterker. Dingen die je dus eerst moeilijk vond om te leren gaan steeds makkelijker. Bijvoorbeeld wiskunde, Frans leren of een sport beoefenen! De cellen wordt steeds sterker en aan elkaar verbonden tot een sterk netwerk.

Het is wel belangrijk dat als je ergens beter in wilt worden, je op veel verschillende manieren oefent en daar al je zintuigen bij gebruikt. Hoe je dat het beste kunt doen dat ga ik  aan de hand van huiswerktips en handige weetjes op mijn blog laten zien. En alles wat hier te lezen is, is ook bedoeld voor ouders die graag willen helpen maar niet zo goed weten hoe ze dat het beste kunnen doen.